Netcongestie op het Nederlandse elektriciteitsnet
Het elektriciteitsnet lijkt een beetje op een drukke weg. Maar wat als er file op ontstaat? Om een autofile te vermijden, kan je het openbaar vervoer gebruiken of via een andere weg toch op plaats van bestemming komen. Zo'n zelfde file op het elektriciteitsnet is wat lastiger op te lossen of te vermijden. Dit heet ook wel netcongestie. Maar wat is netcongestie eigenlijk, en vooral: wat zijn de beste netcongestie-oplossingen?
Wat is netcongestie?
We spreken van netcongestie wanneer de vraag naar transport van stroom groter is dan de transportcapaciteit van het net. De maximale hoeveelheid elektriciteit die het net kan vervoeren is dan bereikt. En dan ontstaat er dus file op het elektriciteitsnetwerk.
Door de energietransitie is het aantal daken in Nederland met zonnepanelen de afgelopen jaren enorm gegroeid. Hier gaat het niet alleen om de zonnepanelen op jouw dak of op dat van je buren, maar juist om de grote zonnevelden op daken van grote bedrijven. We nemen dus niet alleen meer stroom af, maar leveren het ook terug aan het net.
Het stroomnet is hierdoor geen eenrichtingsweg meer, maar stroom komt nu van alle kanten. Door het elektriciteitsnetwerk in Nederland verder uit te breiden en te ontwikkelen kunnen we voorkomen dat het net nog verder overbelast raakt.
Waar in Nederland is netcongestie het grootst?
Problemen met netcongestie doen zich vooral voor op het midden- en hoogspanningsnet van het Nederlandse elektriciteitsnetwerk. Een extra elektriciteitshuisje in de buurt lost de netcongestie dus niet op. Het hoogspanningsnet koppelt alle grote elekticiteitscentrales met elkaar, en het middenspanningsnet zorgt er voor dat die stroom overal in Nederland terecht kan komen. In een elektriciteitshuisje wordt die middenspanning omgezet in laagspanning, die je in je huishouden kan gebruiken. Het middenspanningsnet, dat op sommige plekken al 80 jaar oud is, is niet gebouwd om de opwek van zonnepanelen op het laagspanningsnet om te vormen naar stroom die het hoogspanningsnet op kan.
In provincies als Noord-Brabant, Gelderland en Flevoland is het hele elektriciteitsnet zo goed als vol. Opgewekte stroom kan niet of nauwelijks terug naar het net. Ook op het gebied van afname scoren deze provincies hoog. Op deze capaciteitskaart toont Netbeheer Nederland duidelijk hoe de netcongestie in Nederland er op ieder moment voor staat. Per provincie is de huidige situatie duidelijk te zien.
Wat zijn de gevolgen van netcongestie?
Berichten over netcongestie zijn steeds vaker terug te zien in het nieuws. Het gaat hier dan ook vaak om de gevolgen van netcongestie. Wanneer grootverbruikers het net willen uitbreiden, bijvoorbeeld als een groot bedrijf wilt verduurzamen, kunnen ze netverzwaring bij de netbeheerders aanvragen. Omdat zo veel grootverbruikers vragen om netverzwaring zijn er nu wachtlijsten ontstaan bij de netbeheerders van Nederland.
Ook de bouw heeft last van netcongestie in Nederland vanwege deze wachtlijsten. Nieuwbouwwoonwijken kunnen niet direct worden aangesloten op het elektriciteitsnet en lopen dus vertraging op. Ook ontwikkelaars van windparken, zonneweides of elektrische wagenparken moeten langer wachten op goedkeuring van de ingediende aanvragen en al deze projecten raken hierdoor vertraagd.
Voor kleine gebruikers van het net, zoals huishoudens en kleine ondernemers, is er voor nu nog niet zo veel te merken. Maar als het stroomnet nog voller raakt, kan je problemen krijgen als je je stroomaansluiting wil gaan verzwaren voor bijvoorbeeld een warmtepomp of laadpaal.
Voor zonnepaneleneigenaren zijn er wel al gevolgen van netcongestie zichtbaar. Zo is het mogelijk dat zonnepanelen worden uitgeschakeld wanneer het net overbelast is. Hierdoor kan je niet je eigen stroom opwekken. Klein- en grootverbruikers van stroom hebben dus oplossingen nodig om vertraging en ergernis door netcongestie te voorkomen.
De oplossingen voor netcongestie
Een belangrijke oplossing om netcongestie in Nederland te verlichten, is netverzwaring. De energie die we nu opwekken, wordt vanaf enkele grote centrales naar heel veel aansluitingen vervoerd. Als het net verzwaard wordt, betekent dit dat het elektriciteitsnet op sommige plekken meer lokaal opgewekte energie aankan. Tussen nu en 2029 worden hoogspanningsnetten verder met elkaar verbonden met vier nieuwe transformatorstations.
Maar met alleen netverzwaring zijn we er nog niet. Om de problemen op te lossen zijn meer maatregelen nodig.
Verminderde elektriciteitsvraag door energiebesparing
Zo is ook energiebesparing enorm belangrijk. Door te besparen op energie wordt de vraag naar elektriciteit verminderd. Er zijn enorm veel manieren om energie te besparen. Denk hier aan het gebruik van zuinige apparaten. Door inzicht in je eigen energieverbruik ontdek ook jij waar de mogelijkheden liggen.
De overheid houdt verder elektrische cv-ketels van de Nederlandse markt en op veel plekken in Nederland wordt het verzwaren van je huishoudaansluiting lastiger. Hierdoor kan je bij het renoveren van je woning bijvoorbeeld geen warmtepomp of laadpaal plaatsen. Check daarom altijd met je netbeheerder of je je aansluiting moet of kan verzwaren.
Flexibilisering van het elektriciteitsnet
Door gebruik te maken van slimme apparaten en het tijdelijk opslaan van energie dragen we bij aan het flexibiliseren van het elektriciteitsnetwerk. Door het tijdelijk opslaan van stroom wanneer de vraag laag is, en beschikbaar te maken wanneer de vraag hoog is, vermindert de druk op het elektriciteitsnet.
Ook is het belangrijk om vraag naar stroom en aanbod van stroom qua afstand dichtbij elkaar ligt. Door producenten in de buurt van stroomgebruikers te hebben, hoeft de stroom minder lang op het stroomnet te reizen en neemt het dus ook minder ruimte in. Zonnepanelen op een groot distributiecentrum of je lokale energiecoöperatie zijn dus mooie manieren om landelijke overbelasting op het stroomnet te verlagen.
Congestiemanagement
Er wordt bij congestiemangement gekeken naar waar en wanneer de vraag naar transport van elektriciteit hoger is dan wat het net aankan. Ook wordt er gekeken naar of er geschikte partijen zijn in het congestiegebied die de transportvraag van elektriciteit tijdelijk kunnen aanpassen, om de netcongestie te verlichten.
Voor grote bedrijven die veel stroom gebruiken, betekent congestiemanagement dat een bedrijf tijdelijk niet kan doen wat het moet doen. Dit betekent dat de productie, en dus de winst, omlaag gaat. De netbeheerder vergoedt deze extra kosten als het bedrijf een contract heeft waarin duidelijke afspraken staan.
Meer grootschalige opslag van stroom
Als de zon hard schijnt of de wind hard waait, dan kan het gebeuren dat we te veel stroom opwekken voor de vraag die er in Nederland is. Daarom moeten energiebedrijven die ook stroom opwekken soms elektriciteit verhandelen en de inkoper er geld bij betalen. Dit terwijl er andere momenten zijn dat de stroomprijs enorm hoog zijn omdat er niet genoeg stroom op het net is.
Een logische oplossing hiervoor is om die stroom op te slaan wanneer het aanbod te hoog is voor de vraag. Maar er zijn ook haken en ogen aan: de megabatterijen moeten dicht bij de productie staan en moeten ook op- en ontladen op precies de juiste momenten. Hier letten wij juist op met onze megabatterijen bij onze windparken.
Stukken stroomnet versimpelen of gecontroleerd overbelasten
Stroom kiest altijd de weg van de minste weerstand. Dat betekent dat stroom niet uitwijkt naar andere routes als 1 van de stukken van de simpelste route vol zit, als die andere routes ingewikkelder zijn voor de elektriciteit. Door er voor te zorgen dat drukke stukken op het net uitwijkroutes hebben die óók simpel zijn, kan stroom zichzelf beter verdelen over het net en is er minder risico op congestie.
Ook kan het helpen om de regels van het "overbelasten" van delen van het stroomnet opnieuw te bekijken. Er is heel veel wet- en regelgeving rond hoe veel stroom transformatoren en andere onderdelen mogen verwerken. Maar deze regels zijn heel streng. Transformatoren kunnen bijvoorbeeld op een veilige manier (tijdelijk) meer belast worden dan nu mag van de regelgeving zonder de levensduur van de transformator drastisch te verlagen. Als de regels op een veilige manier verbreed kunnen worden, dan kan er veel meer stroom op het net.
Flexibel inzetbare productie
Als er meer vraag naar stroom is dan aanbod, spreken we van afnamecongestie. Er zijn momenten van afnamecongestie wanneer de vraag naar stroom hoog is, maar de zon niet schijnt en de wind niet waait. De overheid wil netbeheerders de ruimte geven om voor langere vaststaande periodes contracten af te sluiten met stroomproducenten om snel en flexibel in deze vraag te voldoen.
Al deze maatregelen zullen hard nodig zijn om netcongestie op ons elektriciteitsnet tegen te gaan. Greenchoice werkt samen met verschillende partners om uitgebreide diensten en producten aan te bieden die bijdragen aan de energietransitie. Het inbouwen van flexibiliteit op het elektriciteitsnet is de focus van het GO-e onderzoekproject.
Bij Greenchoice kies je voor 100% groene stroom en Aardgas met Natuur voor Morgen.
TarievenAl ruim 600.000 klanten gingen je voor