Peter Dam woont al 24 jaar in Papoea-Nieuw-Guinea en werkt voor Forcert, een lokale NGO. Met Greenchoice en Face the Future investeert Forcert in het milieu. Samen werken wij aan een project in New Britain waarbij we bos beschermen, een fonds voor de bevolking oprichten en klimaatverandering tegengaan door duurzame CO2-vastlegging. Peter kwam deze maand speciaal naar Nederland om de noodzaak hiervan toe te lichten.
Het bos van de Tavolo gemeenschap in New Britain staat onder zware druk. Hoewel het land en de bossen eigendom zijn van de lokale stammen, is het land door de overheid toegewezen als 'grootschalig landbouwontwikkelingsgebied'. Hiermee zijn onrechtmatige kapvergunningen uitgegeven aan een grote houtkap multinational zonder instemming van de lokale bevolking. In sneltreinvaart wordt het bos door het bedrijf omgekapt voor de export van hout en de ontwikkeling van palmolieplantages.
Onder deze constructie is, over heel Papoea-Nieuw-Guinea, in de afgelopen tien jaar al meer dan 2.000 km2 aan bosgebied verloren gegaan. Het land is momenteel zelfs de grootste exporteur van hout ter wereld. In het gebied aangrenzend aan Tavolo, onder vergunning van een ander houtkapbedrijf, is al bijna 80% van het bos verloren gegaan in de afgelopen vier jaar. De verwachting is dat de bossen van Tavolo in de komende jaren hetzelfde lot zullen ondergaan wanneer er geen actie ondernomen wordt. De lokale gemeenschap wil de ontbossing van hun land voorkomen, door de uitgegeven kapvergunningen aan te vechten in de rechtbank. Wij trekken ons de strijd van de Tavolo gemeenschap aan en financieren de rechtshulp die nodig is voor het aanvechten van de kapvergunningen.
Ontwikkeling dorpen Papoea-Nieuw-Guinea
Papoea-Nieuw-Guinea is elf keer zo groot als Nederland. Er leven meer dan 800 verschillende stammen met elk hun eigen taal. De biodiversiteit is in dit derde regenwoudgebied van de wereld een belangrijk speerpunt: Meer dan 5% van de diersoorten die op de wereld leeft komt voor in dit land dat minder dan 1% van de wereld beslaat.
Forcert ondersteunt meer dan 25 dorpen in hun ontwikkelingsproces, waarbij de bepaling van natuurwaarden een belangrijke rol speelt. Samen met de lokale gemeenschap kijkt Forcert wat er op hun land aanwezig is. Meer dan 80% van de mensen leeft van landbouwgrond en jagen. Dat brengen ze samen met Forcert in kaart. Er wordt bijvoorbeeld bepaald wat drinkwaterzones zijn en wat als natuurbeschermingsgebied wordt beschouwd. Zo delen ze gebieden in gebruikerszones in.
Hier komt een landgebruiksplan uit. Dit plan wordt in het dorp geplaatst, zodat mensen weten wat beschermde gebieden zijn. Ook voor naburige dorpen is dit handig, zodat zij zich aan de regels kunnen houden.
De bedreigingen in de vorm van industriële houtkap en palmolieplantages zitten deze positieve ontwikkeling helaas ernstig in de weg.
Landjepik
De grondwet in Papoea-Nieuw-Guinea erkent traditioneel gemeenschappelijk landgebruik. Via de voorouders wordt het landbeheer doorgegeven aan – in veel gevallen – de vrouwen in de gemeenschap, maar het land is geen individueel eigendom. De clans hebben slechts gebruiksrecht en het is hen volgens traditie en de wet verboden het land te verkopen.
Op deze manier is 97% van het land in “bezit” van lokale stammen en clans. De staat heeft weinig te zeggen over deze grond, daar het gemeenschappelijk bezit is. Dit geldt ook voor de 9 clans die samen de Tavolo gemeenschap vormen en 18.000 hectare grond beheren in New Britain.
Special Agricultural Business Leases (SABLs) maken het de overheid toch mogelijk om de grond toe te eigenen en te profiteren van houtkap. Het is een manier van corrupte overheidsfunctionarissen om pachtcontracten te sluiten die toestaan om voor 99 jaar op dat land te mogen werken. In veel gevallen zetten clanleiders daar hun handtekening onder. Dat doen ze omdat ze worden verleid met beloftes van veel geld, goede wegen en goede educatie. Deze grote beloftes worden niet nagekomen, waar de overheid en de (buitenlandse) bedrijven zich maar al te goed bewust van zijn.
Project New Britain: Een fonds voor de bevolking en duurzame CO2-vastlegging
Wat kun je tegenover die beloftes van de overheid stellen zodat deze slinkse wijze van landonteigening wordt voorkomen? In het project in New Britain werkt Forcert samen met de Tavolo gemeenschap en biedt voorlichting en praat over klimaatverandering. Met deze samenwerking laten ze zien dat de bevolking niet afhankelijk hoeft te blijven van een veelal falende overheid, maar juist zelfvoorzienend kan worden.
Om de gemeenschap een duurzaam toekomstperspectief te bieden, wordt er via de dorpsgebruiksplannen gewerkt aan een continue stroom van inkomsten.
Forcert heeft een overeenkomst met het overheidsorgaan ‘Climate Change & Development Authority’ gesloten om ondersteuning van de overheid voor deze plannen te krijgen. Om te kunnen inventariseren hoeveel koolstof er in het gebied zit, heeft Forcert een methode ontwikkeld waarmee dorpen zelf de in een bos aanwezige koolstof kunnen kwantificeren. Deze informatie wordt vervolgens door Forcert en Face the Future gebruikt in het opzetten van een certificeringssysteem, en dit wordt gefinancierd door Greenchoice.
Daarnaast wordt er een fonds in het leven geroepen, waar inkomsten zullen worden gerealiseerd vanuit bedrijven, NGO's en particulieren middels crowdfunding. Dit moet ervoor zorgen dat er via het fonds middels de certificaten iedere keer weer geld binnenkomt, dat verdeeld kan worden over de deelnemende gemeenschappen.
Het doel is om eind 2020 te voldoen aan alle voorwaarden voor certificering. Als we dit doel bereiken kan het dorp op eigen kracht, zonder Forcert, verder. Dan kan Forcert haar aandacht richten op de volgende dorpen die onder het certificeringssysteem en het fonds kunnen komen.
De opbrengsten van koolstofkredieten en de toekomstige andere fondsen worden geïnvesteerd in de prioriteiten van het dorp, waarbij huisvesting met stip op nummer één staat. Andere dorpsprioriteiten zijn vaak drogerijen voor cacaobonen en kerkgebouwen.
De intrinsieke motivatie onder de lokale bevolking is het begin, tegelijkertijd moet het corrupte gedrag van de overheid aangepakt worden om succes te boeken. Al jaren overtuigen houtkapbedrijven de lokale bevolking, met behulp van de overheid, om op de grond waar zij leven te mogen kappen. Eerder is het de gemeenschap van de naburige SABL gelukt een tijdelijk kapverbod te bedingen via een rechtszaak die zij met ondersteuning van Forcert startte. Daarom is er in 2015 in dat gebied relatief weinig gekapt. Daarna is het verbod opgeheven en werd er weer verder gekapt. Ondanks dat hebben we hiervan geleerd dat we de houtkapbedrijven tegen kunnen houden en hoe.
Rechtszaak
Er is in New Britain een contract ondertekend om hout te mogen kappen, maar dit is niet door de gemeenschap gedaan. Uit onafhankelijk overheidsonderzoek blijkt dat de SABLs op illegale wijze zijn uitgegeven. Op basis hiervan nam de regering weliswaar het besluit om de SABLs nietig te verklaren, maar vanwege de corruptie konden de bedrijven gewoon doorgaan zonder dat er tot nu toe werd ingegrepen.
De enige manier om dit tegen te gaan is een rechterlijk kapverbod. Daarom ondersteunen Greenchoice, Face the Future en Forcert de rechtszaak die de lokale gemeenschap van Tavolo tegen de overheid van Papoea-Nieuw-Guinea is begonnen. De voorfinanciering van de rechtszaak neemt Greenchoice voor haar rekening. De lokale Chief van de Tavolo dorpsgemeenschap William Apehawa heeft als blijk van zijn dank voor deze steun, onze algemeen directeur Evert den Boer traditioneel schelpgeld geschonken, dat ook voor bruiloften en begrafenisrituelen wordt gebruikt.
De daadwerkelijke start van de rechtszaak is afhankelijk van een uitspraak van het Hoger Gerechtshof in een aanverwante zaak over het naburige SABL gebied. Onze advocaat heeft de overheidsinstanties wel al ingelicht en er is een intern overheidsonderzoek gestart tegen de SABLs, wat er vooralsnog voor heeft gezorgd dat de houtkap nog niet begonnen is.
Peter schat de kans op succes van de rechtszaak positief in: “De bewijzen zijn er dat het verkrijgen van kapvergunningen op een foute manier is gebeurd. Als alleen de overheid hier iets van zegt, gebeurt er niets. Buitenlandse bedrijven hebben een te dikke vinger in de pap. De rechtbank is de enige entiteit die de bedrijven met hun illegale SABLs weg kan krijgen. En daar zetten we vol op in.”
