25.000 hectare verdroogd veengebied herstellen: dat is de komende vijf jaar het doel van een groot project in Mongolië dat door Greenchoice ondersteund wordt. Ruben Veefkind, Manager Duurzaamheid en Natuur bij Greenchoice, reisde af naar het gebied om met alle betrokken partijen een plan voor de toekomst te maken.
Mongolië is een land met een grote uitstoot van broeikasgassen uit verdroogde veengrond. Belangrijk dus dat dit proces wordt gestopt. Maar het terugdringen van CO2-uitstoot is niet het enige doel van het project. Ook de lokale gemeenschap heeft er baat bij; veen draagt namelijk bij aan een gezonde waterhuishouding in de directe leefomgeving van de lokale inwoners.
Veen is dus enorm belangrijk?
“Jazeker! Ten eerste slaat een veenlaag veel CO2 op wat daardoor dus niet in de atmosfeer terechtkomt. Daarnaast is zo’n laag een heel rijk ecosysteem van verschillende soorten planten die als het ware een soort spons vormen. Een natte omgeving is voor veen heel belangrijk, maar tegelijkertijd houdt zo’n laag ook veel water vast, het is echt een soort waterbuffer. Als het een keer heel droog is, heb je altijd nog die bufferlaag aan water in de grond. Maar omgekeerd werkt het ook: als het een tijd heel veel regent, houdt de veenlaag het water vast en geeft het langzamer af, waardoor rivieren minder snel buiten hun oevers treden en je dus minder snel overstromingen hebt.”
Waarom ben je naar Mongolië afgereisd?
“Het project waar Greenchoice aan bijdraagt, zit op dit moment nog in de opbouwende fase. In Mongolië werd een bijeenkomst gehouden met alle betrokken partijen. Greenchoice werkt samen met Wetlands International, wij financieren het project via deze organisatie. Zij werken weer samen met hun lokale partner WSCC Mongolia. Het werkt zeer effectief om met álle partijen tegelijk bij elkaar te komen, en dus bijvoorbeeld ook met lokale herders en mensen van de lokale overheid. Er was ook een wetenschapper aanwezig die al tien jaar actief is in Mongolië. Zij kon goed de effecten van de veenverdroging laten zien tijdens de twee velddagen in het gebied. We kunnen nu echt een gedegen plan van aanpak maken.”
Wat is precies het probleem?
“Mongolië heeft veel veenland. Veen is eigenlijk een laag van plantenresten die continu onder water staat. Hierdoor komt er geen zuurstof bij, blijft deze laag goed geconserveerd en bederft hij dus niet. Op die laag groeit ook constant nieuw veen. Maar als het waterpeil zakt en het veen droog komt te staan, gaat het oxideren. Het veen verbrandt dan als het ware en gaat als CO2 de lucht in. Die CO2-uitstoot zorgt weer voor klimaatverandering. Met dit project willen we zorgen dat de veengebieden in Mongolië weer hersteld worden, zodat die oxidatie stopt en er weer een gezonde veenlaag ontstaat.”
Hoe komt het dat het zo slecht gaat met het Mongoolse veen?
“Vroeger waren Mongolen veelal een nomadisch volk. Hoewel er in heel Mongolië maar een kleine vier miljoen mensen wonen, leven die voor de helft in de hoofdstad en blijven mensen steeds meer op dezelfde plek. Op dit moment verdwijnt er veel veen omdat steeds meer wegen worden aangelegd en de kuddes van de lokale herders groter worden. Water komt van de heuvels naar beneden, maar nieuwe wegen snijden die waterstroom af, waardoor het water minder goed zijn weg kan vinden naar de veengebieden. De kuddes zorgen voor extra afwatering en verdroging, omdat ze achter elkaar lopen en daarmee paadjes creëren of natuurlijke bronnen verstoren.”
Wat draagt Greenchoice bij aan dit project?
“Wij zorgen vooral voor financiële ondersteuning en zijn betrokken bij de beginfase, waar we nu dus in zitten. We denken mee met vragen als: ‘hoe kun je dit project het beste aanpakken?’ en ‘hoe maak je de meeste impact?’ Maar natuurlijk ook: ‘hoe gaan we achteraf monitoren?’ Want je wil uiteindelijk ook de resultaten goed in kaart kunnen brengen. Naast het investeren van geld brengt Greenchoice, samen met partner Face the Future, ook de expertise op het gebied van monitoring en kwantificering in.”
Wat gaan jullie precies doen?
“Er zijn veel manieren om het veen te herstellen. Samenwerken met de lokale bevolking staat voorop; we moeten echt goede afspraken gaan maken met herders, hen laten inzien dat bepaalde gebieden cruciaal zijn voor de waterhuishouding en dus niet geschikt zijn om hun kuddes te laten grazen. Bewustwording creëren is heel belangrijk. In cruciale gebieden willen we bronnen gaan afrasteren, zodat de kuddes daar niet meer bij kunnen. Maar we willen bijvoorbeeld ook buizen gaan aanleggen die onder de wegen doorlopen zodat het water toch zijn weg kan vinden.”
Wanneer wordt er resultaat verwacht?
“We zitten dit jaar nog in de opbouwende fase, volgend jaar kunnen we beginnen met de implementatie en dan kan het heel snel gaan. Als er eenmaal voldoende water in het gebied is, stabiliseert de situatie vrijwel meteen en wordt verdere achteruitgang dus gestopt. Op korte termijn zal je dan een emissiereductie van CO2 gaan zien, want het veen oxideert niet meer. Voordat de veenlaag vervolgens weer aangegroeid is, zijn we wel een aantal jaar verder. Maar het stoppen van het afbraakproces heeft al zoveel positieve gevolgen, dat is waar we nu vol op inzetten! De eerste berekeningen laten een potentie zien van bijna zeven miljoen ton CO2 aan emissiereductie en opslag. Dat is meer dan wat drie miljoen benzineauto’s gemiddeld in een jaar uitstoten!”
