Biodiversiteit stimuleren in Oostvoorne
Het Groene Strand aan de rand van het Oostvoornse Meer krijgt met de steun van Greenchoice een grote kwaliteitsimpuls. Ons doel is om de biodiversiteit te vergroten en kwetsbare soorten meer ruimte te geven.
Menno van Lopik over Het Groene Strand
In de Lagune wemelt het van de vogels. "Zo’n 500 paar kokmeeuwen en visdieven broeden er op de eilandjes in dit deel van Het Groene Strand", vertelt Menno van Lopik, regiobeheerder Eilanden bij het Zuid-Hollands Landschap. "Wat een gekrijs hè! Schitterend om te horen." De meeuwen vliegen heen en weer naar het aangrenzende Oostvoornse Meer. Met een visje in de snavel keren ze terug naar de eilandjes om hun kuikens te voeden.
Er zitten niet alleen kokmeeuwen, ook de visdieven hebben op de kale grond een kuiltje gemaakt en eieren gelegd. "In maart verschijnen de kokmeeuwen", vertelt Menno. "Zij maken een eenvoudig nest op de grond en gaan broeden. Een paar weken later arriveren de visdiefjes. Die broeden bij voorkeur tussen de meeuwen in. Bij die luidruchtige, grote en vooral waakzame vogels voelen ze zich veilig. Vorig jaar hadden we hier zo’n 200 paar visdieven. Een mooie score."
Maatregelen om de biodiversiteit te stimuleren
Het zou goed kunnen dat de aantallen dit jaar nog hoger uit gaan vallen. Op Het Groene Strand zijn de afgelopen winter verschillende maatregelen genomen om de vogels nog beter van dienst te kunnen zijn. Menno: "In 2017 zijn we een samenwerking aangegaan met energieleverancier Greenchoice. Zij zijn eigenaar van de windturbines die iets verderop staan. We zijn dus een beetje 'buren' van elkaar. Vanuit hun ambitie om Nederland niet alleen figuurlijk, maar ook letterlijk te 'vergroenen' heeft Greenchoice Het Groene Strand als het ware geadopteerd. De komende vijf jaar krijgen we financiële steun om in het gebied maatregelen te treffen die de biodiversiteit ten goede komt en kwetsbare soorten in staat stelt zich te handhaven in het gebied."
In de winter hebben we de eilanden geklepeld en gefreesd. Klepelen en frezen zijn natuurlijke manieren om grond te behandelen. Bij klepelen wordt ruw gras fijngemalen, en blijft dit liggen. Doordat natuurlijk afval zo overblijft, vloeien de voedingsstoffen weer deels terug in de grond. Bij het frezen van grond worden oude wortels kort gemaakt, waardoor er een mooie verse laag grond ontstaat.
Door de vele mest die de vogels tijdens het broedseizoen op het eiland achterlaten, groeit de vegetatie er overdadig. Maar dat is niet wat het Zuid-Hollands Landschap graag wil. Menno: "Kokmeeuwen en visdieven zijn zogeheten kale grondbroeders. Die willen geen planten en struiken rond hun nest, omdat ze dan geen zicht meer hebben op mogelijke vijanden. Door de vegetatie te verwijderen maken we de eilanden extra geschikt als broedplek en minder aantrekkelijk voor eier- en kuikenrovers als de hermelijn, de bunzing en de bruine rat. Door de moeilijke bereikbaarheid was dit overigens nog een hele operatie! In maart hebben we de eilanden nog bespoten met zout water. Dit vertraagt de groei van nieuwe vegetatie."
Hoge struikgewassen verwijderen
Het opschonen van de broedeilanden is zeker niet het enige wat in het kader van het vijfjarige 'Greenchoiceproject' is uitgevoerd. Zo zijn aan de randen van het Oostvoornse Meer hoge struiken verwijderd. Menno legt uit waarom: "Het Oostvoornse Meer stond vroeger in open verbinding met de zee. Er komen van oudsher dus plantensoorten die van zout water houden voor. Door het afdammen van de Maas en de aanleg van de Brielse Gatdam is de invloed van de zee op het gebied sterk afgenomen. Door de hoge struiken langs de oevers op sommige plekken te verwijderen, kan de zilte zeewind makkelijker over Het Groene Strand waaien. Soorten als het heelblaadje en het kleine vlooienkruid profiteren hiervan. Natuurlijk hebben we ook duindoornstruiken laten staan. Dat zijn geschikte broedplaatsen voor nachtegalen en ook de roodborsttapuit gebruikt ze als uitkijkpost."
Ook op andere plekken zijn hoge struikgewassen verwijderd. "Hierdoor creëren we geleidelijke overgangen tussen begroeiing en de duingraslanden. Meer variatie betekent meer biodiversiteit", vertelt Menno. "Denk daarbij aan dagvlinders, nachtvlinders en andere insecten. Op sommige plaatsen is door de werkzaamheden open zand ontstaan, waardoor konijnen hier makkelijk holen kunnen graven. Graafwespen en zandbijen kunnen in de grond eitjes afzetten. En wellicht maakt zelfs de zandhagedis van het nabij gelegen Kaapduin straks de oversteek naar Het Groene Strand."
Projecten voor de komende jaren
"De komende jaren staan er nog veel andere ingrepen op de planning die de biodiversiteit zullen stimuleren. We gaan een poel graven waar bijvoorbeeld de rugstreeppad zich thuis zal voelen, en denk ook aan soorten als de groene en bruine kikker, de gewone pad en de kleine watersalamander. Om hun levenscyclus te voltooien, hebben zij allemaal een korte of langere periode in het water nodig. Het Oostvoornse Meer en de kreken rond de lagune zijn voor amfibieën niet geschikt, omdat het water voor deze dieren te zout is. De poel zal gevoed worden door regenwater en kwel. Daar kunnen ze wél hun eitjes succesvol in afzetten."
Een andere klus is het graven van inhammen in de oevers van het Oostvoornse Meer. Deze ondieptes zijn ideale paai-, en schuilplaatsen voor garnalen, krabben, kleine haringen en brakwatergrondels. "Ze moeten er natuurlijk wel oppassen voor reigers en steltlopers die er eten zoeken," verduidelijkt Menno.
Werkt het?
Om te weten welke effecten de ingrepen hebben op de biodiversiteit, voeren zo’n vijftien ervaren vrijwilligers en twee professionals in 2019 een 'nulmeting' uit. Planten, vogels, vissen, weekdieren, dag-, en nachtvlinders, zoogdieren, libellen, amfibieën, sprinkhanen, paddenstoelen en reptielen worden geïnventariseerd. Een enorme klus, maar wel een belangrijke. Menno: "In het laatste jaar van het project onderzoeken we opnieuw welke soorten er op Het Groene Strand voorkomen. Dan weten we precies welke gevolgen de uitgevoerde werkzaamheden hebben gehad. De kennis die we hiermee opdoen, kunnen we vervolgens in andere natuurgebieden gebruiken om de biodiversiteit te verhogen. Het Groene Strand fungeert als vliegwiel over het vergroten van de biodiversiteit in onze hele provincie."
Greenchoice helpt financieel mee
Greenchoice heeft voor vijf jaar een samenwerking met Het Zuid-Hollands Landschap. Door een jaarlijkse financiële bijdrage kunnen op Het Groene Strand maatregelen getroffen worden die de biodiversiteit ten goede komen. Ruben Veefkind, manager Strategie en Innovatie: "De biodiversiteit neemt in Nederland al jaren af. Algemene soorten komen steeds vaker voor, maar zeldzame soorten verdwijnen. Door het verlies aan soorten neemt de veerkracht van een ecosysteem af. Deze verandering in onze ecosystemen maakt de natuur kwetsbaarder voor de gevolgen van klimaatveranderingen. Op Het Groene Strand van het Zuid-Hollands Landschap keren we het tij en maken we Nederland steeds 'groener'."
Benieuwd wat Greenchoice nog meer doet voor de biodiversiteit in Nederland?
Lees dan meer over onze Nederlandse bosprojecten
Lees meer